Homeros, 8. veya 9. yy.’da bugünkü İzmir’de (Smyrna) yaşadığına inanılan, İlyada ve Odysseia adlı iki büyük destanın yazarıdır. Antik Yunan edebiyatının en önemli temsilcisi sayılan Homeros, yazmış olduğu eserleriyle Yunan edebiyatı başta olmak üzere, Batı edebiyatında derin izler bırakmıştır.
Homeros Kimdir? Homeros’un Hayatı
Milattan önce 8. ya da 9. yüzyılda bugünkü İzmir’de (Smyrna) yaşadığı düşünülen Homeros, kahramanlık konulu destan türünün en büyük temsilcileri arasında kabul edilir. Batı edebiyatının ilk ve en önemli eserleri olarak kabul edilen İlyada ve Odysseia destanlarının yazarıdır. Homeros’un doğduğu yer ve yaşadığı dönem konusunda kesin bilgiler elde bulunmadığından tarihçiler, tahmin edebildikleri en yaklaşık tarihleri ve yeri vermektedirler.
Adı Eski Yunancada “köle” manasına gelen Homeros, kentten kente dolaşarak şarkı söyleyen kör bir ozandır. Babasının adının Maion olduğu ifade edilse de bunun doğruluğu da tıpkı kendisinin hayatı gibi kesinlik taşımaz. Uzun bir vakit Sakız Adası’nda hayatını sürdürdüğü ve daha sonra Adalar Denizi’ndeki küçük adalardan birinde öldüğü tahmin edilmektedir.
Homeros’tan önce Grek halkı epos ozanları tarafından kaleme alınan küçük boyutlu destanları okuyup dinliyorlardı. Ancak, bu destanlar, destan ruhundan ve bir destanda olması gereken heyecandan yoksun oldukları dolayısıyla halk tarafından çok fazla rağbet görmemiş, toplumun hafızasında kendilerine bir yer edinemediklerinden kaybolmaya yüz tutmuşlardır.
Destan türü bütün eski kavimlerde olduğu gibi Greklerde de bir eğitim aracı olarak kullanılıyordu. Gençlere ve çocuklara, başta din olmak üzere, şiir, ahlâk, tarih gibi bilgiler bu manzum metinler aracılığıyla öğretilmekteydi.
Yazdığı eserlerle Yunan edebiyatı ve mitolojisi üzerinde derin izler bırakan Homeros, aynı zamanda Batı edebiyatı üzerinde de büyük bir etkiye sahip olmuştur. Örneğin; Shakespeare‘in Troilus ve Cressida‘sı, James Joyce‘un Ulysses adlı eseri vs. Homeros’a ait bu iki büyük destandan izler taşımaktadır.
Homeros’un kullandığı dil, Grekçe’de Ionik ve Aiolik lehçelerinin birleşiminden oluşan bir dildir. Sesli harflerin sesizlere oranla daha fazla bulunması bu dili ahenkli bir hale getirmiştir, denilebilir. Sade ve sanatsız bir anlatımı vardır. Benzetmelere sıkça yer vermiştir. Ancak destanlarında kullandığı dil, günlük dilden ayrılır.
Homeros, olayları anlatırken bazı teknikler kullanır. Bazen geri dönüş tekniğini bazen de bir olayı yarım bırakıp bir başka olayı anlattığı görülür.
Homeros’un Eserleri (Destanları)
Homeros’a atfedilen iki destan vardır. Biri İlyada, diğeri ise Odysseia destanıdır.
1. İlyada
Konusu Troia (Truva) savaşı olan İlyada destanı, Homeros’un kaleme aldığı düşünülen ve yirmi dört bölümden meydan gelen epik bir şiirdir. 15.537 dizeden oluşan bu büyük eserin yirmi dört bölüme ayrılması işinin M.Ö. 2. yüzyılda yaşamış olan Aristarkhos isimli İskenderiyeli bir bilgin tarafından yapıldığı rivayet edilir.
2. Odysseia
İlyada destanının devamı niteliğinde olan Odysseia destanında, Odysseus adlı kahramanın Troya’nın alınışından sonra doğduğu yere dönüşü ve daha sonra başından geçen olaylar hikâye edilmektedir. 12.000 dizeden oluşan bu destanda on yıllık bir dönem ele alınmaktadır.
NOT: Eser adlarına tıklayarak, eserler hakkındaki detaylı inceleme yazılarımıza ulaşabilirsiniz.
